اچ پی وی و اچ اس وی: درک تفاوت ها، شباهت ها و نقش واکسن اچ پی وی

عفونت های ویروسی منتقله از راه جنسی از جمله چالش های جدی سلامت عمومی در سراسر جهان هستند. دو نمونه از مهم ترین این ویروس ها ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) هستند که روزانه میلیون ها نفر را تحت تأثیر قرار می دهند.

درک تفاوت ها و شباهت های این دو ویروس، شناخت علائم، روش های انتقال و پیشگیری، و مهم تر از همه آشنایی با راهکارهای علمی مانند واکسن اچ پی وی می تواند گامی مهم در کنترل شیوع این بیماری ها باشد.

ویروس اچ پی وی HPV

ویروس اچ پی وی یکی از شایع ترین ویروس های منتقله از طریق تماس جنسی است. این ویروس گروهی از بیش از ۱۰۰ نوع مختلف را شامل می شود که برخی از آن ها کم خطر و برخی دیگر پرخطر محسوب می شوند.

نوع کم خطر اغلب باعث زگیل های تناسلی یا پوستی می شود، در حالی که نوع پرخطر با ابتلا به سرطان هایی چون سرطان دهانه رحم، مقعد، آلت تناسلی، حلق و گلو مرتبط است.

این ویروس از طریق تماس مستقیم پوست به پوست و معمولاً هنگام رابطه جنسی منتقل می شود. متأسفانه در بسیاری از موارد، عفونت HPV هیچ علائم آشکاری ندارد و به همین دلیل افراد ممکن است بدون اطلاع ناقل ویروس باشند. این ویژگی سبب شده که ویروس به طور گسترده ای شیوع یابد.

مقاله پیشنهادی: راهنمای خرید بهترین بیمه تکمیلی

بیماری اچ پی وی چه بیماری است؟

بیماری HPV، به عنوان یکی از انواع عفونت های ویروسی دستگاه تناسلی، معمولاً با زگیل تناسلی آغاز می شود. اما مشکل اصلی در نوع های پرخطر ویروس است که ممکن است در ابتدا بدون علائم ظاهر شود ولی در درازمدت باعث تغییرات سلولی شود که زمینه ساز ابتلا به سرطان، به ویژه سرطان دهانه رحم، می گردد.

این نوع سرطان معمولاً در مراحل اولیه بدون علامت است و فقط از طریق آزمایش های غربالگری مثل پاپ اسمیر قابل شناسایی است. در صورت عدم تشخیص زودهنگام، بیماری می تواند پیشرفت کند و زندگی فرد را تهدید کند.

اچ پی وی مثبت یعنی چه؟

وقتی نتیجه آزمایش HPV مثبت اعلام می شود، به این معناست که فرد به یکی از انواع ویروس آلوده شده است. اما این به تنهایی به معنای بروز سرطان نیست. در واقع HPV مثبت صرفاً نشان دهنده حضور ویروس در بدن است و بسیاری از افراد بدون بروز هیچگونه بیماری جدی، ویروس را طی مدت زمان مشخصی توسط سیستم ایمنی خود از بین می برند.

با این حال، در صورتی که نوع پرخطر ویروس شناسایی شود، پیگیری پزشکی و بررسی تغییرات سلولی ضروری است.

آیا اچ پی وی قابل درمان است؟

درمان مستقیمی برای خود ویروس اچ پی وی وجود ندارد. در بسیاری از موارد، سیستم ایمنی بدن طی یک یا دو سال قادر است به تنهایی ویروس را پاکسازی کند. اما درمان هایی برای ضایعات ناشی از HPV مانند زگیل های تناسلی و ضایعات پیش سرطانی وجود دارد.

برای زگیل ها از روش هایی مانند کرایوتراپی (فریز کردن)، لیزر و داروهای موضعی استفاده می شود. در مورد ضایعات پیش سرطانی در دهانه رحم، گاهی اوقات نیاز به برداشتن نواحی آسیب دیده با جراحی یا سایر روش های پزشکی وجود دارد.

کدام نوع اچ پی وی باعث سرطان می شود؟

همه انواع HPV خطر یکسانی ندارند. برخی از انواع این ویروس به ویژه نوع های ۱۶، ۱۸، ۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲ و ۵۸ به عنوان انواع پرخطر شناخته می شوند. نوع ۱۶ و ۱۸ به تنهایی مسئول بیش از ۷۰ درصد از موارد سرطان دهانه رحم هستند.

علاوه بر آن، این انواع می توانند منجر به سرطان مقعد، دهانه رحم، فرج، واژن و حتی سرطان های ناحیه حلق و زبان شوند. اهمیت شناسایی این انواع در مراحل اولیه از طریق غربالگری های منظم اهمیت بسیار زیادی دارد.

HPV در زنان چه علائمی دارد؟

در بیشتر زنان، عفونت HPV هیچ علامتی ندارد. با این حال، برخی زنان ممکن است زگیل تناسلی مشاهده کنند که معمولاً به شکل زوائد کوچک و نرم در ناحیه تناسلی ظاهر می شود. این زگیل ها می توانند به صورت خوشه ای یا منفرد باشند و معمولاً دردناک نیستند ولی از نظر روانی و اجتماعی مشکل ساز هستند.

اگر عفونت از نوع پرخطر باشد، ممکن است تغییراتی در سلول های دهانه رحم ایجاد کند که تنها از طریق پاپ اسمیر قابل شناسایی است. به همین دلیل، انجام منظم این تست در زنان بالای ۲۱ سال توصیه می شود.

مقاله پیشنهادی: داروخانه بیمارستان و طبقات مختلف دارویی

HPV در مردان چه علائمی دارد؟

در مردان نیز عفونت HPV معمولاً بی علامت است. اما برخی مردان ممکن است دچار زگیل های تناسلی شوند. این زگیل ها در نواحی آلت تناسلی، کیسه بیضه، مقعد یا حتی ران داخلی بروز می کنند. در موارد نادر، عفونت با نوع های پرخطر ویروس می تواند منجر به سرطان آلت تناسلی یا سرطان مقعد شود.

با وجود اینکه واکسیناسیون HPV در ابتدا برای دختران پیشنهاد می شد، امروزه واکسن اچ پی وی برای پسران نیز به عنوان یک راهکار پیشگیرانه مهم توصیه می شود.

واکسن اچ پی وی

واکسن HPV یکی از مؤثرترین ابزارها در جلوگیری از عفونت با نوع های پرخطر ویروس اچ پی وی است. واکسن های گارداسیل و سرواریکس بیشترین استفاده را در سطح جهان دارند. گارداسیل ۹، که پیشرفته ترین نسخه از این واکسن هاست، در برابر ۹ نوع مختلف از HPV از جمله انواع پرخطر و زگیل زا ایمنی ایجاد می کند.

تزریق واکسن HPV در سنین نوجوانی، یعنی قبل از شروع فعالیت جنسی، بیشترین اثر را دارد. با این حال، این واکسن همچنان برای افراد بزرگسال تا حدود ۲۶ سالگی نیز مؤثر است و گاهی حتی در سنین بالاتر نیز با توصیه پزشک تزریق می شود. واکسن اچ پی وی نقش بزرگی در کاهش شیوع سرطان دهانه رحم و سایر سرطان های وابسته به HPV ایفا کرده است.

ویروس هرپس سیمپلکس (HSV)

ویروس هرپس سیمپلکس، یا به اختصار HSV، یکی از ویروس هایی است که باعث ایجاد تب خال های دهانی یا تناسلی می شود. دو نوع اصلی از این ویروس شناخته شده اند: HSV-1 که بیشتر عامل تب خال های دهانی است، و HSV-2 که معمولاً تب خال های تناسلی را ایجاد می کند. البته هر دو نوع می توانند هر ناحیه ای را آلوده کنند.

این ویروس از طریق تماس مستقیم پوست، مخاط یا مایعات بدن منتقل می شود. تماس جنسی، بوسیدن یا استفاده از وسایل شخصی مشترک با فرد آلوده می تواند باعث انتقال ویروس شود. هرپس سیمپلکس پس از ورود به بدن در گره های عصبی پنهان می ماند و می تواند به صورت دوره ای فعال شده و علائم ایجاد کند.

مقاله پیشنهادی: معرفی پلتفرم‌های تولید نانودارو در کشور

بیماری هرپس

بیماری هرپس یکی از عفونت های شایع ولی مزمن ویروسی است که اغلب با ایجاد تاول های دردناک یا زخم های سطحی همراه است. در نوع تناسلی، این تاول ها در ناحیه تناسلی یا مقعد ظاهر می شوند و می توانند با درد، خارش، تب، و بی حالی همراه باشند. در اولین ابتلا، علائم شدیدتر هستند ولی در عودهای بعدی معمولاً خفیف تر خواهند بود.

یکی از ویژگی های این ویروس این است که حتی در دوره های بدون علائم نیز ممکن است فرد ناقل باشد و ویروس را منتقل کند. این ویژگی، کنترل و پیشگیری از آن را دشوارتر می سازد.

درمان ویروس اچ اس وی

در حال حاضر درمان قطعی برای ریشه کن کردن ویروس هرپس سیمپلکس وجود ندارد. اما با استفاده از داروهای ضد ویروسی می توان شدت، مدت و دفعات عود بیماری را کاهش داد. داروهایی مانند آسیکلوویر، والاسیکلوویر و فامسیکلوویر بیشترین استفاده را دارند.

در برخی بیماران، درمان های پیشگیرانه روزانه برای جلوگیری از عود و کاهش انتقال ویروس به شریک جنسی توصیه می شود. این درمان ها نه تنها علائم را کاهش می دهند بلکه می توانند تأثیر مثبتی در کیفیت زندگی بیمار داشته باشند.

تفاوت ها و شباهت های HPV و HSV

ویروس HPV و HSV هر دو از جمله ویروس های رایج منتقله از طریق جنسی هستند. هر دو می توانند بدون علامت در بدن باقی بمانند و به شریک جنسی منتقل شوند. هیچ کدام درمان قطعی ندارند، اما می توان با درمان های علامتی و مراقبت مناسب، آن ها را کنترل کرد.

با این حال، تفاوت های مهمی نیز وجود دارد. ویروس HPV با انواع مختلف سرطان ها مرتبط است، در حالی که ویروس HSV معمولاً باعث تب خال های دردناک اما غیرسرطانی می شود. HPV واکسن دارد ولی HSV هنوز واکسن تأیید شده ای ندارد. تشخیص HPV از طریق تست پاپ اسمیر و آزمایش مولکولی انجام می شود، در حالی که HSV معمولاً بر اساس علائم بالینی و آزمایش PCR یا خون تشخیص داده می شود.

نتیجه گیری

شناخت دقیق و علمی نسبت به ویروس اچ پی وی و اچ اس وی، همراه با آموزش جنسی مناسب، واکسیناسیون به موقع و انجام غربالگری های منظم، می تواند به کاهش بار این بیماری ها در سطح جامعه منجر شود. واکسن اچ پی وی یکی از بزرگ ترین دستاوردهای علمی در زمینه پیشگیری از سرطان است و باید آن را به عنوان یک ضرورت سلامت عمومی شناخت.

از سوی دیگر، بیماری هرپس اگرچه غیرقابل درمان است، اما با درمان منظم و آموزش مناسب می توان علائم آن را کنترل کرده و از انتقال آن جلوگیری کرد. آینده ای بدون این عفونت ها با آگاهی، پیشگیری و مسئولیت پذیری آغاز می شود.