آنچه در این مطلب می خوانید:
فرانچایز (Franchise) به عنوان یکی از مدل‌های نوین کسب‌وکار، در سراسر جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه نظیر ایران، رشد قابل توجهی را تجربه کرده است. این مدل به صاحبان کسب‌وکارها (فرانچایزرها) اجازه می‌دهد که برند خود را به افرادی به نام فرانچایزی اجاره دهند و از این طریق به گسترش کسب‌وکارشان در مناطق مختلف بپردازند.
به عبارت ساده، فرانچایز یک نوع همکاری تجاری است که در آن، فردی به نام فرانچایزی از برند و سیستم‌های تجاری یک شرکت مادر (فرانچایزر) بهره می‌برد و در مقابل، به‌طور معمول درصدی از درآمد خود را به فرانچایزر می‌پردازد.
در این مقاله از مجله هزاره، با مفاهیم مهم و کاربردی در فرانچایزینگ آشنا خواهید شد و خواهید دید که چگونه می‌توانید با خرید یک فرانچایز، وارد دنیای کسب‌وکار شوید.
فرانچایزینگ چیست؟
فرانچایزینگ به معنای اعطای حق استفاده از یک برند یا سیستم تجاری به فرد یا شرکتی دیگر است. در این مدل کسب‌وکار، یک شرکت مادر (فرانچایزر) به فرد یا شرکتی دیگر (فرانچایزی) اجازه می‌دهد تا از نام تجاری، محصولات و یا خدمات خود استفاده کند. این همکاری تجاری معمولاً بر اساس یک قرارداد صورت می‌گیرد که در آن شرایط و نحوه فعالیت طرفین مشخص می‌شود.
به عنوان یک سیستم تجاری، این مدل باعث می‌شود که کسب‌وکارهایی که موفقیت‌های اولیه خود را به اثبات رسانده‌اند، به سرعت رشد کرده و در مناطق جغرافیایی مختلف شعبه داشته باشند. به عنوان مثال، یک فرد که به دنبال خرید فرانچایز است، می‌تواند از همان مدل کسب‌وکاری که شرکت مادر برای خود دارد استفاده کند و به این ترتیب نیازی به آغاز کسب‌وکار از صفر نخواهد داشت.
چرا فرانچایزینگ جذاب است؟ دلیل اصلی جذابیت این مدل برای بسیاری از کارآفرینان این است که شما تحت یک برند شناخته‌شده و با مدل‌های تجاری اثبات‌شده کار خواهید کرد، بنابراین احتمال موفقیت شما بسیار بالاتر از زمانی است که بخواهید یک کسب‌وکار جدید راه‌اندازی کنید.
مقاله پیشنهادی: قرارداد هوشمند چیست؟
تفاوت فرانچایز و نمایندگی
گاهی اوقات افراد تفاوت‌های موجود بین فرانچایز و نمایندگی را به درستی متوجه نمی‌شوند و آنها را یکسان می‌دانند. اما این دو مدل کسب‌وکار دارای تفاوت‌های اساسی هستند که برای تصمیم‌گیری‌های تجاری مهم است.
در مدل فرانچایز، فرانچایزی که برند را دریافت می‌کند، امکان دارد که علاوه بر استفاده از نام تجاری، سیستم مدیریتی و آموزشی نیز دریافت کند.
به عبارت دیگر، فرانچایز به شما امکاناتی می‌دهد که شما تحت حمایت و نظارت مستقیم شرکت مادر فعالیت کنید، در حالی که در مدل نمایندگی، فرد تنها حق فروش محصولات یا خدمات یک برند خاص را دارد و معمولاً سیستم‌های مدیریتی و سایر امکانات به این صورت در اختیارش قرار نمی‌گیرد.
در فرانچایز، به غیر از استفاده از برند، برخی از مهم‌ترین ویژگی‌ها شامل سیستم‌های بازاریابی، پشتیبانی، آموزش و تأمین مواد اولیه هستند. این در حالی است که نمایندگی‌ها کمتر از این امکانات برخوردارند و تنها می‌توانند محصولات یا خدمات را در منطقه خاصی ارائه دهند. به طور خلاصه، در فرانچایزینگ، سطح پشتیبانی و دخالت شرکت مادر بسیار بیشتر از نمایندگی‌ها است.
انواع فرانچایز
فرانچایزینگ به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در این بخش، به معرفی انواع مختلف این مدل کسب‌وکار پرداخته‌ایم که می‌تواند برای کسانی که قصد خرید فرانچایز دارند، مفید باشد.
مقاله پیشنهادی: قرارداد کرسنت چیست؟
فرانچایز تجاری (Business Format Franchise)
این مدل از فرانچایز شامل استفاده از نام تجاری، برند و تمام سیستم‌های تجاری از جمله روش‌های بازاریابی، فروش، تأمین مواد اولیه و آموزش است. در واقع، فرانچایزی که وارد این نوع فرانچایز می‌شود، به طور کامل تحت آموزش و پشتیبانی شرکت مادر قرار می‌گیرد و می‌تواند با استفاده از تجربیات و دانش شرکت مادر، کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کند. برندهای معروفی مانند مک‌دونالد و کی‌اف‌سی در این دسته قرار می‌گیرند.
فرانچایز توزیعی (Product Distribution Franchise)
این نوع فرانچایز بیشتر به کسب‌وکارهایی مربوط می‌شود که در آن فرانچایزی تنها مجاز به فروش محصولات شرکت مادر است و نیازی به استفاده از تمامی سیستم‌های مدیریتی ندارد. در این مدل، تنها محصولات یک برند خاص به فروش می‌رسد و اصول اجرایی کسب‌وکار به عهده فرانچایزی است. برندهای معروف خودروسازی همچون فورد و تویوتا به این شکل عمل می‌کنند.
فرانچایز تولیدی (Manufacturing Franchise)
این نوع از فرانچایز اجازه می‌دهد که یک فرد یا شرکت، محصولات تولیدی شرکت مادر را به تولید رسانده و آنها را تحت نام برند شرکت مادر به فروش برساند. در این مدل، برخی از شرکت‌های تولیدی، مواد اولیه را در اختیار فرانچایزی قرار می‌دهند تا آن را در قالب محصولات خود به بازار عرضه کند.
فرانچایز خدماتی (Service Franchise)
این نوع فرانچایز به کسب‌وکارهایی تعلق دارد که خدمات خاصی را ارائه می‌دهند. به عنوان مثال، شرکت‌های نظافتی، تعمیراتی و آموزشی نمونه‌هایی از کسب‌وکارهای خدماتی هستند که از سیستم فرانچایز استفاده می‌کنند.
خرید فرانچایز؛ چطور یک فرانچایز مناسب انتخاب کنیم؟
افرادی که به دنبال خرید فرانچایز هستند، باید به چند نکته کلیدی توجه کنند تا بهترین انتخاب را داشته باشند و از ریسک‌های ممکن جلوگیری کنند.
اولین گام برای خرید فرانچایز، تحقیق دقیق در مورد برندها و شرکت‌های مختلف است. بررسی کنید که برند موردنظر چه جایگاهی در بازار دارد و آیا بازار هدف آن به اندازه کافی بزرگ است یا خیر. مهم است که بهترین فرانچایزهای ایران و شرکت‌های فرانچایز را در نظر بگیرید که تجربه موفقی در این زمینه دارند.
بعد از انتخاب برند، باید هزینه‌های مختلف مانند هزینه خرید فرانچایز، هزینه‌های عملیاتی و هزینه‌های بازاریابی را بررسی کنید. در نظر داشته باشید که برخی فرانچایزها ممکن است هزینه‌های بالایی برای راه‌اندازی نیاز داشته باشند.
در مرحله بعدی، شرایط قرارداد را با دقت بخوانید. بعضی از شرکت‌ها ممکن است محدودیت‌های زیادی برای فرانچایزی‌ها ایجاد کنند، بنابراین بهتر است از قبل همه شرایط را کاملاً مطالعه کنید.
یکی دیگر از نکات مهم، بررسی نحوه پشتیبانی و آموزش‌های ارائه‌شده توسط شرکت مادر است. آیا شرکت مادر به شما آموزش‌های لازم را برای راه‌اندازی و مدیریت شعبه ارائه می‌دهد یا خیر؟
مقاله پیشنهادی: قرارداد BOT چیست؟
بهترین فرانچایزهای ایران
در ایران، کسب‌وکارهایی که مدل فرانچایز را انتخاب کرده‌اند، رشد چشمگیری داشته‌اند. برخی از بهترین فرانچایزهای ایران در صنایع مختلف عبارت‌اند از:
- فرانچایز فست‌فود: برندهایی مانند بوف و عطاویچ از موفق‌ترین فرانچایزهای فست‌فود در ایران هستند که با کیفیت بالا و سیستم‌های منظم خود، توانسته‌اند در میان مشتریان جایگاه خوبی پیدا کنند.
- فرانچایز فروشگاهی: فروشگاه‌های زنجیره‌ای مانند افق کوروش و رفاه نیز از جمله بزرگ‌ترین نمونه‌های فرانچایز در ایران هستند.
- فرانچایز خدماتی: برندهایی مانند آچاره که در زمینه خدمات نظافتی و تعمیرات فعالیت دارند، به عنوان نمونه‌های موفق در این بخش شناخته می‌شوند.
شرکت‌های فرانچایز؛ چه برندهایی در سطح جهانی پیشرو هستند؟
علاوه بر ایران، بسیاری از برندهای بین‌المللی از سیستم فرانچایز برای گسترش کسب‌وکار خود استفاده کرده‌اند. برخی از معروف‌ترین برندهای شرکت‌های فرانچایز جهانی عبارت‌اند از مک‌دونالد، کی‌اف‌سی، برگر کینگ و استارباکس که در بسیاری از کشورهای دنیا با موفقیت فعالیت دارند.
نتیجه‌گیری
فرانچایزینگ یک مدل تجاری کارآمد و جذاب است که می‌تواند به کسانی که به دنبال راه‌اندازی کسب‌وکار خود هستند، کمک شایانی کند. با آگاهی از تفاوت فرانچایز و نمایندگی، شناخت انواع فرانچایز و بررسی بهترین فرانچایزهای ایران، می‌توانید تصمیم بهتری برای خرید فرانچایز بگیرید و وارد دنیای کسب‌وکار شوید.
